Ο τελευταίος πειρασμός – Νίκος Καζαντζάκης

Περιγραφή

«Τίναξε το κεφάλι κι ολομεμιάς θυμήθηκε πού βρίσκουνταν, ποιος ήταν και γιατί πονούσε. Άγρια αδάμαστη χαρά τον συνεπήρε, όχι, όχι δεν ήταν άναντρος, λιποτάχτης, προδότης, όχι, όχι, ήταν καρφωμένος στον σταυρό, τίμια στάθηκε ως το τέλος, κράτησε το λόγο του, μια αστραπή, τη στιγμή που φώναξε “Ηλί! Ηλί !” και λιποθύμησε, τον άρπαξε ο Πειρασμός και τον πλάνεσε, ψέματα οι χαρές, οι παντρειές, τα παιδιά. Ψέματα τα χούφταλα, ξευτιλισμένα γεροντάκια, που τον φώναζαν άναντρο, λιποτάχτη, προδότη. Όλα, όλα, φαντάσματα του Πονηρού! Ζουν και βασιλεύουν οι Μαθητές του, πήραν τις στεριές και τις θάλασσες και διαλαλούν το Καλό Μαντάτο. Τα πάντα έγιναν όπως πρέπει, δόξα σοι ο Θεός!
Έσυρε φωνή θριαμβευτικιά:
– Τετέλεσται!
Κι ήταν σα να ‘λεγε: Όλα αρχίζουν.»

Η δυαδική υπόσταση του Χριστού στάθηκε για μένα πάντα βαθύ, ανεξερεύνητο μυστήριο. Η λαχτάρα, η τόσο ανθρώπινη, η τόσο υπεράνθρωπη, να φτάσει ο άνθρωπος ως τον Θεό ή, πιο σωστά, να επιστρέψει ο άνθρωπος στον Θεό και να ταυτιστεί μαζί του. Η νοσταλγία αυτή, η τόσο μυστική και συνάμα πραγματική, άνοιξε μέσα μου πληγές και πηγές μεγάλες. Από τη νεότητά μου η πρωταρχική αγωνία μου, από όπου πήγαζαν όλες οι χαρές μου κι όλες μου οι πίκρες, ήταν τούτη: η ακατάπαυστη, ανήλεη πάλη ανάμεσα στο πνεύμα και στη σάρκα.

Το συναρπαστικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, στο οποίο βασίστηκε η πολύκροτη ταινία τού Μάρτιν Σκορσέζε “The Last Temptation of Christ”, σε σχολιασμένη έκδοση. Οι προηγούμενες εκδόσεις του “Τελευταίου πειρασμού” στα ελληνικά -και δεν μπορεί κανείς να ξέρει επακριβώς πόσες έγιναν- περιείχαν μόνο το κείμενο του συγγραφέως. Στην 20ή επανεκτύπωση (Ιανουάριος 2008) του έργου, όπως αυτό, με βάση την πρώτη έκδοσή του το 1955, ξαναστοιχειοθετήθηκε και τυπώθηκε το 1984, προσθέσαμε επίμετρο με ενημερωτικό σημείωμα του εκδότη-επιμελητή δρος Πατρόκλου Σταύρου και Παράρτημα με αποσπάσματα από την επίσημη Εφημερίδα των Συζητήσεων τής Βουλής, των συζητήσεων κατά το 1955 στη Βουλή των Ελλήνων για τον Νίκο Καζαντζάκη, κατόπιν τής καταφοράς τής Ιεράς Συνόδου τής Εκκλησίας τής Ελλάδος εναντίον του. Δίδονται στοιχεία για την αναγραφή τού βιβλίου στον Κατάλογο Απαγορευμένων Βιβλίων τού Βατικανού (Index) και για τις διώξεις τού Καζαντζάκη στην Ελλάδα από Εκκλησία και Πολιτεία, και φωτίζεται η ανθρώπινη, συγγραφική, εκδοτική και κοινωνικο-πολιτική περιπέτεια του επίμαχου αριστουργήματος. “Από τον αξέχαστο συγγραφέα του Ζορμπά, ένα μυθιστόρημα μεγαλειώδες και με βαθύ συναισθηματικό αντίκτυπο, που αφηγείται την αγάπη και το πάθος ενός ανθρώπου: του Ιησού από τη Ναζαρέτ. Γιος ενός ξυλουργού, ο άνθρωπος Ιησούς θα ‘θελε να αγαπήσει μια γυναίκα και να αποκτήσει οικογένεια, αλλά η φωνή τού Θεού αντηχεί εκρηκτικά μέσα στην ψυχή του, τον οπλίζει με μια δύναμη ανώτερη από χίλιους στρατούς, του επιβάλλει θυσίες και μαρτύρια. Η εσωτερική σύγκρουση του ανθρώπου, η πάλη μεταξύ σάρκας και πνεύματος, το ένστικτο της ανταρσίας και η ακαταμάχητη επιθυμία του να ενωθεί με τον Θεό, αναδύονται εδώ σε μιαν αφηγηματική τοιχογραφία που δοξάζει την υπέρτατη θυσία τού Χριστού. Επάνω στον σταυρό, ετοιμοθάνατος πια, ο Ιησούς έχει ένα όραμα: πώς θα ήταν η ζωή του αν δεν είχε ακολουθήσει το κάλεσμα του Θεού. Είναι πράγματι ο τελευταίος πειρασμός, ο πειρασμός που ο Χριστός αποκρούει, πεθαίνοντας για ολόκληρο το ανθρώπινο γένος. Ο Νίκος Καζαντζάκης, γεννημένος το 1883 στην Κρήτη, θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς τής εποχής μας.